Chirurgische littekens

Soorten chirurgische littekens

Een chirurgisch- of operatie litteken is het meest ideale litteken. Het is meestal in de richting van de huidlijnen, zodat er minimale rek op staat. Desondanks kunnen ook chirurgische littekens minder fraai zijn.

Waardoor kunnen chirurgische littekens verergeren?

1. Oorzaak
Wanneer een chirurgisch litteken ontstaat na het hechten van een wond door een ongeval geneest deze vaak minder mooi.

Ook littekens welke ontstaan na het verwijderen van een deel van de huid genezen minder mooi, omdat op een of andere manier de huid toch gesloten moet worden, bijvoorbeeld middels een zogenaamde "plastiek" of een transplantaat.

2. De locatie
De huid van lichaamsdelen die bewegen (schouder, elleboog, knie) staan onder continue rek waardoor een litteken uitgerekt wordt - en dus groter wordt. Daarbij is de algehele spanning van de huid bij jongeren groter dan bij ouderen, met een groter risico op (duidelijke) littekens.

De borst is een plek waar vaak verdikte littekens ontstaan.

3. Leeftijd
Hoe ouder, hoe minder fraai een wond geneest. 

Ook wordt een litteken in de loop der jaren langzaam steeds minder. Dat vraagt (tientallen) jaren van geduld. Een litteken uit de kindertijd heeft om die eenvoudige reden een betere prognose dan een litteken van een oudere.

4. Infectie van de wond
Geeft per definitie een minder fraai litteken. Alles moet dan ook in het werk worden gesteld om een infectie te voorkomen.
Soms wordt er in een geïnfecteerd gebied geopereerd, waarna de wond niet gehecht wordt maar vanzelf dicht moet groeien.

5. Zon
Een wond is gevoeliger voor zon, omdat het geen natuurlijk pigment bevat waardoor er minder bescherming is tegen UV. Daardoor kan UV schadelijker zijn dan normaal. Ook kan UV leiden tot pigmentvlekken (hyperpigmentatie).

Behandeling van chirurgische littekens

Er zijn veel behandelingen beschikbaar om chirurgische- of operatie littekens te verminderen of te vervagen. Wij bieden slechts die litteken behandelingen aan waarover consensus bestaat dat deze effectief zijn en/of waarvoor voldoende wetenschappelijke onderbouwing bestaat. Meestal adviseren wij een combinatie van behandelingen voor een optimaal resultaat.

1. De basis

• Operatie littekens kunnen worden behandeld met een 1540, niet-ablatieve laserbehandeling. Deze laser is zeer geschikt indien er sprake is van diepe en minder diepe atrofische littekens, hypertrofische en/of keloïd littekens, ook bij een donkere huid - en wordt een aantal keren uitgevoerd. Littekens zullen dan na een aantal behandelingen vervagen.
• Indien er sprake is van hypertrofische of niet-diepe atrofische littekens, wordt de 2940, ablatieve laser toegevoegd, tenzij er sprake is van een donkere huid. De 2940 laserbehandeling wordt 1 keer uitgevoerd, naast behandeling met de 1540 laser welke een aantal keren wordt uitgevoerd.
• IPL-OPL wordt toegevoegd aan een laserbehandeling indien er sprake is van verse en/of rode littekens, hypertrofische of keloïd littekens, tenzij er sprake is van een donkere huid.
  
  

2. Ondersteunend

• Hypertrofische en keloïd littekens worden aanvullend met een siliconen gel of pleister behandeld - zo nodig in combinatie met een injectie met een corticosteroid (Kenacort).
• Zo nodig kan Kenacort vloeistof lokaal worden aangebracht, direct na een laserbehandeling. Alhoewel in dit stadium experimenteel - suggereren de eerste studie resultaten dat dit een effectief en veilig alternatief kan zijn voor Kenacort injecties.
• Voor een eventuele behandeling met 5-FU (5-fluoro-uracil) verwijzen wij u naar een gespecialiseerd centrum.
  
  

3. ZO Skin Health

• Een diepe chemische peeling (Controlled Depth Peel) wordt overwogen indien er sprake is van atrofische littekens die vervagen wanneer de huid opgerekt wordt. 
• Als ondersteunde behandeling kunnen producten van ZO Skin Health van Zein Obagi overwogen worden. Met name een retinol bevattend product, zoals Radical Night Repair, Wrinkle Texture Repair, of Retinol Skin Brightener indien er ook sprake is van hyperpigmentatie. Zonbescherming zal in alle gevallen worden geadvisiseerd, ter voorkoming van pigmentvlekken (door de wondgenezing zelf of door IPL-OPL of laser). Ook leidt UV tot minder mooie littekens, waardoor zonbescherming ook om die reden belangrijk is.
  
  

4. Experimenteel

• De preventie en behandeling van hypertrofische of keloïd littekens met botox is in dit stadium experimenteel - de eerste studie resultaten suggereren dat botox leidt tot verbetering van dit type litteken en vermindering van klachten. Datzelfde geldt voor de behandeling van verse wonden met botox, ter bevordering van de wondgenezing.
• Voorgaande geldt ook voor de behandeling van hypertrofische of keloïd littekens met hyaluronidase injecties.
• Elke andere creme ter vermindering van chirurgische littekens is niet bewezen effectief en maakt dan ook geen onderdeel uit van de behandeling.
  
  

Wanneer behandelen?

Het liefst behandelen wij littekens zo snel mogelijk na het ontstaan, binnen 4 weken. Maar in ieder geval voordat zij helemaal uitgerijpt zijn, binnen 12 tot 18 maanden.

Na een chirurgische ingreep behandelen wij, indien mogelijk, vanaf het moment dat de hechtingen eruit gaan en alle korstjes zijn verdwenen. In geval van gestoorde wondgezening en/of een infectie, wachten we minimaal tot de korst eraf is en de ontsteking over is.

Helemaal ideaal is om voor een operatie het gebied van de ingreep eenmalig met fractionele laser te behandelen, ongeveer twee weken voor de ingreep. 

Aan de andere kant kunnen ook oudere littekens nog steeds significant verbeterd worden. Er zit dus geen grens aan de leeftijd van littekens, waarna zie niet meer behandeld zouden kunnen worden. 

Complicaties

Littekens kunnen zorgen voor een bewegingsbeperking. Ook kunnen littekens een emotionele betekenis hebben, meestal in negatieve zin.

Vooruitzichten

Alhoewel het gangbare advies nog steeds is om een litteken eerst uit te laten rijpen (12 tot 18 maanden te wachten dus) om pas erna te besluiten of bijvoorbeeld een laser behandeling nodig is - is dit advies ingehaald door een recente klinische studie om zo snel mogelijk met laser te beginnen. Over het belang van vroeg behandelen van operatie littekens hebben wij eerder een persbericht uitgegeven.