Acne

Soorten acne

Er zijn vele vormen van acne. Voor de overzichtelijkheid beperken wij ons tot het noemen van de meest belangrijke.

• Acne vulgaris: wordt gekenmerkt door comedonen, papels en pustels en eventueel noduli en cysten. Dit is een zeer frequent voorkomende vorm van acne.
• Acne conglobata: bevat naast bovenstaande kenmerken ook zogenaamde dubbel- en reuzencomedonen, infiltraten, abcessen en fistels. Deze vorm komt meer bij mannen voor en manifesteert zich in het gelaat, nek, rug en billen.
• Acne fulminans: is een zeer heftige vorm van acne welke acuut begint en gepaard gaat met algemene malaise, koorts en klachten van de gewrichten. Deze vorm komt meestal bij jonge mannen voor.
• Acne ectopica of inversa (hydradenitis suppurativa): door verstopping van de haaruitgang door een hoornprop of druk, met name in liezen en oksels maar ook borsten, anus, nek en romp. Deze vorm komt vaker voor bij rokers, mensen met overgewicht en in combinatie met bepaalde auto-immuun ziekten.
  
  

Bij wie komt acne voor?

Acne komt vooral voor in de leeftijd van 15-24 jaar, meer bij vrouwen dan bij mannen. Acne kan ook op volwassen leeftijd voorkomen met een meer permanent karakter en met een meer tijdelijk karakter bij verstoringen van de hormoonbalans bij vrouwen, zoals zwangerschap en de overgang. Het risico op acne is groter indien het in de familie voorkomt. 

Hoe ontstaat acne?

Er zijn verschillende vormen van acne, maar allen hebben gemeen dat de talgklieren verstopt raken. Dit gebeurt door abnormale verhoorning van de bovenste huidlaag. De huidcellen (keratinocyten) plakken als het ware meer aan elkaar waardoor de uitgang van de talgklier (porie) kleiner wordt. Tegelijkertijd is er sprake van overmatige productie van talg, welke dan moeilijker zijn weg naar buiten kan vinden. Toename van de talg productie staat (mede) onder invloed van testosteron. Een toename van de talgproductie zal ook leiden tot een vette huid.

Een normale huid bevat één biljoen bacteriën.

Er ontstaan vervolgens ophopingen van talg, ofwel comedonen (mee-eters) met een opening naar de huid (zwarte comedonen) of zonder opening (witte comedonen). Deze comedonen kunnen ontstoken raken door ingroeien van bacteriën (Propionibacterium acnes) en een acne puistje is een feit. Wij meten de hoeveelheid bacterien op de huid middels een digitale huidanalyse, voordat met de behandeling wordt begonnen.

Waardoor kan acne veregeren?

Er kan een endocriene stoornis ten grondslag liggen aan acne, zoals bijvoorbeeld het Polycysteus Ovarieel Syndroom (PCOS).

Zon en een vochtige omgeving kunnen acne verergeren, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt. Maar ook bepaalde voedingsbestanddelen zouden kunnen zorgen voor een toename van het aantal puistjes. Dit laatste is individueel bepaald en wordt vastgesteld op basis van persoonlijke ervaring. Met name melkproducten en chocolade moeten worden genoemd.

Geneesmiddelen (zoals steroïden), bepaalde cosmetica, sommige reinigers voor de huid en middelen tegen kroeshaar kunnen acne veroorzaken of verergeren.

Van roken en stress is niet aangetoond dat deze acne kunnen verergeren, ook is het niet uitgesloten dat deze factoren geen rol spelen.

Kan acne ook iets anders zijn?

Ja, de belangrijkste indicatie waar aan gedacht moet worden, is papulopustulaire rosacea. Dat is rosacea welke gepaard gaat met puistjes. Acne moet niet verward worden met folliculitis barbae welke wordt verzaakt door ontstekingen van de haarzakjes of pseudofolliculitis barbae veroorzaakt door ingegroeide haren.

Zwarte comedonen kunnen ook seniele mee-eters zijn. Dat zijn zwarte mee-eters bij mensen ouder dan 60 die veel blootstelling aan de zon hebben gehad. 

De behandeling van acne

Omdat de oorzaak van acne meervoudig is, dient de behandeling zich ook op meerdere facetten tegelijkertijd te richten. Bij voorkeur met een combinatie van middelen waarbij zoveel mogelijk van onderstaande facetten op positieve wijze wordt beïnvloed. Benzoylperoxide (Acne Control) speelt een centrale rol in de behandeling van acne.

Anderzijds wordt er ook naar gestreefd om zo min mogelijk producten te gebruiken, ter verhoging van de therapietrouw, zeker bij jongeren, ter preventie van interacties tussen de veschillende middelen en ter voorkoming van bijwerkingen.

Vaak is het zo dat een regime al gaandeweg wordt aangepast op basis van de effectiviteit en verdraagzaamheid. Soms worden receptplichtige middelen toegevoegd, waaronder antibiotica en roaccutane. Een stap-voor-stap benadering dus.

Antibiotica worden nooit als monotherapie geadviseerd, aangezien de kans op het ontwikkelen van resistentie tegen antibiotica dan groter is.

1. Remmen van de talgproductie

• Vitamine-A zuur crème (op recept)*
• Retinol (Wrinkle Texture Repair, Retinol + Blemish Complex)
• Benzoylperoxide (Acne Control)
• Roaccutane capsules (op recept)
  
  

Alleen vrouwen

• Anticonceptie pil (op recept via de huisarts)
• Spironolacton (op recept)
  
  

2. Normaliseren van de exfoliatie (afstoten van dode huidcellen)

• Vitamine-A zuur crème (op recept)*
• Retinol (Wrinkle Texture Repair, Retinol + Blemish Complex)
• Reinigen en scrubben (Exfoliating Cleanser, Dual Action Scrub)
  
  

 3. Ontstoppen van poriën 

• Vitamine-A zuur crème (op recept)*
• Retinol (Wrinkle Texture Repair, Retinol + Blemish Complex)
• Benzoylperoxide (Acne Control)
• Salicylzuur (Oil Control Pads, Complexion Clarifying Serum, Retinol + Blemish Complex)
• Glycolzuur en melkzuur (Exfoliation Accelerator)
• Azelaïnezuur crème (op recept)
  
  

4. Doden van bacteriën 

• Benzoylperoxide (Acne Control)
• Zwavel (Sulfur Masque)
• Antibiotica, lokale toediening of oraal (op recept)
• Azelaïnezuur crème (op recept)
  
  

5. Remmen van de ontsteking

• Roaccutane capsules (op recept)**
• Salicylzuur (Oil Control Pads, Complexion Clarifying Serum, Retinol + Blemish Complex)
• Vitamine C (10% Vitamin C Self-activating)
• Antibiotica, lokale toediening of oraal (op recept)***
• NSAIDs en corticosteroiden (op recept)
  
  

* In plaats van Vitamine-A zuur crème kunnen wij ook adapaleen crème voorschrijven, welke laatste minder bijwerkingen heeft en minder snel door UV wordt afgebroken.

** Wanneer na een volledige roaccutane kuur sprake is van een relapse, kan een nieuwe kuur overwogen worden of kan roaccutane in zeer lage dosering continue (1 jaar of langer) worden gegeven.

*** Er kan reisistentie ontstaan tegen de gebruikte antibiotica, waardoor de behandeling aangepast zal moeten worden. 

De ZO productlijn van Zein Obagi kan naar wens worden aangevuld met de Acne and Oil Control MediSpa behandeling en/of de 3-Step Stimulation Peel, beiden van Zein Obagi.

Advies

Bescherming tegen UV is essentieel omdat UV acne kan verergeren. Ook is de huid gevoeliger voor UV wanneer bepaalde middelen gebruikt worden, zoals salicylzuur, benzoylperoxide, antibiotica en roaccutane.

Hoe verleidelijk ook, acne puistjes kunnen beter met rust worden gelaten. Uitdrukken van puistjes kan leiden tot een nieuw puistje - of erger - littekens. In geval van af en toe een enkel puistjes is de Correct and Concelaer Acne Spot (in twee verschillende kleuren) een goede optie.

Complicaties

Ten gevolge van ontstekingen in de huid kan zogenaamde post-inflammatoire hyperpigmentatie (PIH) ontstaan, met name een donkere huid is hier gevoelig voor. Ook kunnnen er acne littekens ontstaan, bij cystische acne bijvoorbeeld, maar ook indien puistjes worden uitgeknepen. Een donkere huid is gevoeliger voor zogenaamde hypertrofische littekens en keloid littekens.

Toegenomen talg productie - eventueel in combinatie met veroudering - kan leiden tot grotere, grove poriën.

Vooruitzichten

Afhankelijk van de oorzaak is acne makkelijker of moeilijker te behandelen. Acne welke optreedt tijdens de pubertijd zal in de regel vanzelf overgaan terwijl acne op volwassen leeftijd vaak een meer chronisch karakter heeft. Datzelfde geldt voor acne met een onderliggend PCOS of acne met noduli. Al deze vormen zijn ook lastiger te behandelen.