Zijn er risico's?

Mogelijke bijwerkingen en risico's

Specifieke bijwerkingen die wij hier willen noemen, zijn;

• Acne
• Toename gevoeligheid borsten
• Vasthouden van vocht
• Toename aantal rode bloedcellen en hematocriet
• Onvruchtbaarheid en kleiner worden van de testes
• Iets groter worden van de prostaat
• Zelden haarverlies
• Mogelijk ontstaan of verergeren van slaap apnoe
• Buikpijn, -ongemak en diarree (capsules)
  
  

Voor een volledig overzicht verwijzen wij naar het Farmacotherapeutisch Kompas.

Acne

Zo nodig kunnen wij puisten behandelen, mochten zij optreden. Opties zijn het verlagen van de orale dosering (capsules) of in geval van injecties switchen naar capsules.

Toename gevoeligheid borsten

Gevoeligheid kan samengaan met vergroting van de borsten door toename van klierweefsel (gynaecomastie) en vergroting en gevoeligheid van de tepels. Deze bijwerking komt zelden voor. Het oestradiol wordt dan gemeten en zo nodig behandeld met anastrozol. De oorzaak is een toegenomen vorming van oestradiol uit testosteron. Dit middel remt die omzetting.

Het verlagen of zelfs stoppen met testosteron is een andere optie.

Overigens kunnen borsten ook gezwollen zijn door een toename van het vetweefsel. In dat geval is er juist een afname te verwachten na starten met testosteron therapie.

Vasthouden van vocht

Deze is in de regel mild en bestaat met name uit het zwellen van de voet/enkel en kan leiden tot een toename in het lichaamsgewicht tot maximaal 1,5 kg. Opties zijn het verlagen van de orale dosering (capsules) of in geval van injecties switchen naar capsules.

Ernstiger complicaties als hartfalen komen zelfden voor. Wanneer er sprake is van ongecontroleerd hartfalen, is testosteron therapie gecontra-indiceerd.

Hematocriet

Testosteron therapie kan leiden tot een verhoging van het hematocriet. Hematocriet is het volume percentage van het bloed dat door de rode bloedcellen wordt ingenomen. Het risico van een te hoog hematocriet is dat bloedvaten kunnen verstoppen met neurologische of cardiovasculaire complicaties als gevolg. De waarde waarbij dit kan gebeuren is niet bekend. 

Uit klinische studies blijkt dat het risico op neurologische complicaties door een verhoging van het hematocriet, ten gevolge van testosteron therapie, erg laag is. Het risico is het hoogst bij oudere mannen en bij testosteron toediening middels een injectie.

Standaard maakt het hematocriet onderdeel uit van de bepalingen in het bloed die op vastgestelde momenten worden uitgevoerd. Mocht de waarde te hoog worden, zal de testosteron dosering verlaagd of zelfs gestopt worden. Ook kan een aderlating overwogen worden.

Onvruchtbaarheid en testes

Wanneer er sprake is van huidige kinderwens zullen wij niet behandelen, aangezien testosteron therapie de kwaliteit van het sperma negatief beïnvloedt. Bij een toekomstige kinderwens zal het noodzakelijk zijn eerst met testosteron therapie te stoppen. Dat is geen garantie dat de kwaliteit van het sperma weer verbetert.

Daarom is het te overwegen om sperma voor aanvang van testosteron therapie in te vriezen. Onderdeel kan zijn dat de kwaliteit van het sperma wordt bepaald. Overigens heeft het invriezen zelf ook een negatief effect op de kwaliteit. Wij kunnen u verwijzen naar een gespecialiseerd centrum.

Testikels kunnen kleiner worden. Een mogelijke behandeling hiervan is het toedienen van het hormoon HCG, maar uitsluitend als onderdeel van een vruchtbaarheidsbehandeling, wanneer er sprake is van kinderwens. 

Prostaat

De prostaat kan ten gevolge van testosteron therapie iets groter worden. Dat heeft geen klinische betekenis. Wel is dit de reden om testosteron therapie niet te starten wanneer er sprake is van ernstige klachten van de lage urinewegen.

Haarverlies

Deze bijwerking is zelden een klinisch probleem en is niet te onderscheiden van kaalheid ten gevolge van genetische factoren.

No nodig verwijzen wij u naar een dermatoloog voor behandeling met lokale middelen. Ook kunnen we een 5-alfa-reductaseremmer voorschrijven. Hierdoor wordt er minder testosteron in het meer potente dihydrotestosteron omgezet. Nadeel is echter dat het PSA hierdoor zal dalen. Dit kan de interpretatie van deze test bemoeilijken, welke gebruikt wordt bij diagnostiek van prostaatkanker. En niet onbelangrijk, libido en seksueel functioneren kan verminderen.

Het stoppen met testosteron therapie is uiteindelijk ook een optie.

Slaap apnoe

Of testosteron therapie een slaap apnoe kan luxeren of verergeren is onduidelijk. Volgens de bijsluiter is deze relatie er wel - en is voorzichtigheid geboden wanneer er ook sprake is van obesitas of chronische longziekten. In alle gevallen moet de behandeling van een eventuele slaap apnoe gestart zijn, voordat wij met testosteron therapie beginnen.